Chứng khoán phái sinh là gì? Những điều cần biết

Chứng khoán phái sinh là các hợp đồng thu được giá trị của chúng từ tài sản cơ sở. Được sử dụng rộng rãi để đầu cơ và kiếm tiền. Một số cũng sử dụng chúng như một phương tiện chuyển giao rủi ro. Vậy thì hình thức đầu tư này có an toàn không hay chứng khoán phái sinh lừa đảo không. Cùng tìm hiểu rõ hơn về chứng khoán phái sinh nghĩa là gì qua bài viết dưới đây khi tìm hiểu chứng khoán phái sinh quốc tế là gì?

• Webmoney là gì? Cách nạp rút tiền từ Webmoney
• Khái niệm và đặc điểm của cổ phiếu Blue Chip
• Chứng chỉ CFA là gì? Có nên học CFA
• Chỉ số P/E là gì? Tìm hiểu về chỉ số P/E
• Các thông tin cần nắm về tiền ảo XRP

Tìm hiểu chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh nghĩa là gì? Chứng khoán phái sinh là các sản phẩm tài chính thu được giá trị của chúng từ giá của một tài sản cơ sở. Các công cụ phái sinh thường được các nhà giao dịch sử dụng như một công cụ để suy đoán về biến động giá trong tương lai của một tài sản, cho dù đó là giá tăng hay giảm, mà không cần phải mua chính tài sản đó.

Chứng khoán phái sinh quốc tế là gì? Vì không có tài sản vật chất nào được giao dịch khi các vị thế phái sinh được mở, chúng thường tồn tại dưới dạng hợp đồng giữa hai bên, có thể được giao dịch qua quầy hoặc trên sàn giao dịch chứng khoán. Một loạt các tài sản cơ bản có thể được giao dịch bằng cách sử dụng các công cụ phái sinh bao gồm ngoại hối, cổ phiếu, chỉ số, trái phiếu và hàng hóa.

Ở Việt Nam, thị trường chứng khoán phái sinh chỉ mới được vận hành mới 3 năm, với hai sản phẩm giao dịch là hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ 5 năm và hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30. Nhìn chung thị trường chứng khoán phái sinh việt nam còn non trẻ, tuy nhiên có sự tăng trưởng tốt, tiềm năng phát triển cao. Thị trường chứng khoán phái sinh thể hiện được vai trò phòng ngừa rủi ro, góp phần tích cực vào việc ổn định thị trường cơ sở.

Tại sao nhà đầu tư tham gia chứng khoán phái sinh nghĩa là gì

Ngoài việc tạo ra lợi nhuận, có nhiều lý do khác đằng sau việc sử dụng các hợp đồng phái sinh. Một số trong số chúng như sau để hiểu chứng khoán phái sinh nghĩa là gì:

• Lợi thế của chênh lệch giá: Giao dịch chênh lệch liên quan đến việc mua một hàng hóa hoặc chứng khoán với giá thấp ở một thị trường và bán chúng với giá cao ở thị trường khác. Bằng cách này, bạn được hưởng lợi từ sự khác biệt về giá cả của hàng hóa ở hai thị trường khác nhau.
• Bảo vệ chống lại sự biến động của thị trường: Sự biến động giá của một tài sản có thể làm tăng xác suất thua lỗ của bạn. Bạn có thể tìm kiếm các sản phẩm trên thị trường phái sinh để giúp bạn tự bảo vệ mình trước sự giảm giá của cổ phiếu mà bạn sở hữu. Ngoài ra, bạn có thể mua các sản phẩm để bảo vệ chống lại sự tăng giá trong trường hợp có cổ phiếu mà bạn định mua.
• Thặng dư quỹ: Một số cá nhân sử dụng chứng khoán phái sinh như một phương tiện chuyển rủi ro. Tuy nhiên, những người khác sử dụng chúng để đầu cơ và kiếm lời. Tại đây, bạn có thể tận dụng các biến động giá mà không thực sự bán cổ phiếu cơ bản.

Đối tượng tham gia thị trường chứng khoán phái sinh

Mỗi loại cá nhân sẽ có mục tiêu tham gia thị trường chứng khoán phái sinh. Bạn có thể chia chúng thành các loại sau dựa trên động cơ giao dịch:

Hedgers trong chứng khoán phái sinh nghĩa là gì

Các nhà đầu tư được biết đến để phòng ngừa rủi ro được gọi là người bảo hiểm. Vì vậy, quá trình phòng ngừa rủi ro không có gì khác ngoài việc giảm thiểu rủi ro. Bảo hiểm rủi ro liên quan đến việc xử lý các thông số khác nhau do điều kiện thị trường hiện tại tác động đến yếu tố rủi ro. Loại nhà đầu tư này sẽ cố gắng giảm hoặc loại bỏ các điều kiện rủi ro về giá trong điều kiện giá cả trên thị trường luôn biến động.

Ví dụ: giả sử một nhà đầu tư mua 1000 cổ phiếu của một công ty XYZ nhưng mong đợi một vị thế lâu dài so với xu hướng thị trường, đặc biệt khi thị trường biến động và rất khó đoán. Để tránh gặp phải những trường hợp bất lợi khi thị trường biến động, anh ta cũng nên mua một vị thế bán khống với số tiền tương đương của hợp đồng tương lai của cùng một công ty để tạo hàng rào.

Nhà đầu cơ 

Các nhà đầu cơ là những nhà đầu tư xem xét kỹ lưỡng yếu tố giá và sau khi đánh giá thích hợp, họ đầu tư khi yếu tố giá có lợi cho lợi nhuận tối đa. Không giống như những người bảo hiểm rủi ro, họ không sợ phải chấp nhận rủi ro cao hơn để đảm bảo lợi nhuận tối đa và đôi khi là tổn thất lớn trong điều kiện thị trường không may. 

Các nhà đầu cơ phải xác định xu hướng thị trường trong tương lai một cách chính xác và có thể nhận được để tìm được vị trí phù hợp trên thị trường. Các nhà đầu cơ kỳ vọng sẽ kiếm được lợi nhuận tối đa với các khoản đầu tư ngắn hạn. Để đạt được điều này, họ công nhận các dự báo trong tương lai dựa trên cơ sở phân tích kỹ thuật và cơ bản do họ thực hiện. Bạn sẽ thấy danh mục của một nhà đầu cơ được đa dạng hóa hoàn toàn, có yếu tố rủi ro cao nhưng có khả năng tạo ra lợi nhuận cao hơn.

Nhà giao dịch ký quỹ

Ký quỹ đề cập đến số tiền tối thiểu mà bạn cần ký quỹ với nhà môi giới để tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh. Được sử dụng để phản ánh các khoản lỗ và lãi của bạn hàng ngày theo diễn biến thị trường. 

Chuyên gia kinh doanh chênh lệch giá

Chuyên gia kinh doanh chênh lệch giá hoạt động hơi khác một chút và theo cách nhanh chóng, có khả năng ra quyết định tức thì để tạo ra lợi nhuận tốt hơn với tình huống rủi ro tối thiểu. 

Họ là những nhà đầu tư hướng tới việc cải thiện tính thanh khoản trên thị trường bằng cách tận dụng hầu hết các cơ hội kinh doanh chênh lệch giá trong một thời kỳ cụ thể. Khi có cơ hội, họ mua hoặc bán các công cụ phái sinh ngay lập tức. 

Họ chỉ giao dịch khi có cơ hội kiếm tiền khi hồ sơ rủi ro thấp. Các nhà kinh doanh chênh lệch giá tạo ra kết quả tốt nhất có thể khi họ tìm thấy bất kỳ chênh lệch giá có giới hạn thời gian nào cho một cổ phiếu cụ thể.

Các loại hợp đồng chứng khoán phái sinh 

Bốn loại hợp đồng phái sinh chính là quyền chọn, kỳ hạn, hợp đồng tương lai và hoán đổi. Vậy các loại hợp đồng chứng khoán phái sinh là gì hãy kể ra là:

Quyền chọn

Quyền chọn là hợp đồng phái sinh mà cung cấp cho người mua một quyền mua / bán tài sản cơ bản với mức giá quy định trong một thời gian nhất định. Người mua không có nghĩa vụ thực hiện quyền chọn. Người bán quyền chọn được gọi là người viết quyền chọn. 

Giá được chỉ định được gọi là giá thực. Bạn có thể thực hiện quyền chọn kiểu Mỹ bất kỳ lúc nào trước khi hết thời hạn quyền chọn. Tuy nhiên, quyền chọn kiểu Châu Âu chỉ có thể được thực hiện vào ngày hết hạn.

Hợp đồng tương lai 

Hợp đồng tương lai là các hợp đồng được tiêu chuẩn hóa cho phép người nắm giữ mua / bán tài sản với mức giá thỏa thuận vào ngày xác định. Các bên của hợp đồng tương lai có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng. Các hợp đồng này được giao dịch trên thị trường chứng khoán. 

Giá trị của các hợp đồng tương lai được đánh dấu để đưa ra thị trường mỗi ngày. Có nghĩa là giá trị hợp đồng được điều chỉnh theo diễn biến thị trường cho đến ngày hết hạn.

Kỳ hạn 

Kỳ hạn giống như hợp đồng tương lai, trong đó người nắm giữ có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng. Nhưng không được chuẩn hóa và không được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán. Chúng có thể được tùy chỉnh để phù hợp với yêu cầu của các bên trong hợp đồng.

Hoán đổi 

Hoán đổi là hợp đồng chứng khoán phái sinh trong đó hai bên trao đổi các nghĩa vụ tài chính của họ. Dòng tiền dựa trên số tiền gốc danh nghĩa được thỏa thuận giữa hai bên mà không cần trao đổi tiền gốc. 

Số lượng dòng tiền dựa trên tỷ lệ lãi suất. Một dòng tiền nói chung là cố định và dòng tiền kia thay đổi trên cơ sở lãi suất chuẩn. Giao dịch hoán đổi lãi suất là loại được sử dụng phổ biến nhất. Hoán đổi không được giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán.

Cách giao dịch trên thị trường phái sinh

• Bạn cần hiểu về hoạt động của thị trường phái sinh trước khi giao dịch. Các chiến lược áp dụng trong chứng khoán phái sinh hoàn toàn khác với chiến lược của thị trường chứng khoán.
• Thị trường chứng khoán phái sinh yêu cầu bạn phải ký quỹ trước khi bắt đầu giao dịch. Không thể rút số tiền ký quỹ cho đến khi giao dịch được giải quyết. Hơn nữa, bạn cần bổ sung số lượng khi nó giảm xuống dưới mức tối thiểu.
• Bạn phải có một tài khoản giao dịch đang hoạt động cho phép giao dịch phái sinh. Nếu bạn đang sử dụng dịch vụ của một nhà môi giới, thì bạn có thể đặt lệnh trực tuyến hoặc trên điện thoại.
• Đối với việc lựa chọn cổ phiếu, bạn phải xem xét các yếu tố như tiền mặt, yêu cầu ký quỹ, giá của hợp đồng và cổ phiếu cơ bản. Đảm bảo rằng mọi thứ đều phù hợp với ngân sách của bạn.

Bạn có thể chọn tiếp tục đầu tư cho đến khi hết hạn để thanh toán giao dịch. Trong trường hợp này, hoặc thanh toán toàn bộ số tiền chưa thanh toán hoặc tham gia vào một giao dịch đối lập.

Những lưu ý nhà đầu tư nên biết khi đầu tư vào thị trường chứng khoán phái sinh

Như vậy, có thể thấy đầu tư vào chứng khoán phái sinh không phải là điều dễ dàng. So với thị trường chứng khoán cơ sở thì thị trường chứng khoán phái sinh mang lại nhiều cơ nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn. Vì vậy, để đảm bảo dòng tiền đầu tư chắc chắn sinh lời, khi tham gia đầu cơ, bạn cần lưu ý những điểm sau.

• Trong tất cả các giao dịch mua hoặc bán, bạn phải đặt cọc và gọi ký quỹ trước khi giao dịch để đảm bảo khả năng thanh toán.
• Luôn duy trì yêu cầu ký quỹ hợp lý và ghi nhớ ngày hết hạn của hợp đồng.
• Nghiên cứu rõ ràng về loại chứng khoán phái sinh mà bạn sắp đầu tư, chắc chắn rằng khả năng bán khống sẽ có lãi để hoàn tất giao dịch.
• Dù bạn giao dịch với số lượng lớn hay nhỏ thì cũng nên ghi rõ chi phí giao dịch trong các phiên giao dịch cũng như phần trăm thuế phải nộp, chọn sàn có mức thấp để giảm chi phí tại Việt Nam.

Ưu điểm của chứng khoán phái sinh

Phòng ngừa rủi ro

Theo ý nghĩa của các công cụ phái sinh được đề cập ở trên, giá trị của các công cụ phái sinh phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở, vì vậy các hợp đồng được thực hiện nhằm mục đích tham số phòng ngừa rủi ro. Để phòng ngừa rủi ro, nhà đầu tư thực hiện mua hợp đồng phái sinh có giá trị di chuyển theo hướng ngược lại với giá trị của tài sản.

Xác định giá của tài sản cơ bản

Các công cụ phái sinh giúp xác định giá trị định giá của tài sản cơ sở.

Hiệu quả thị trường

Người ta coi các công cụ phái sinh làm tăng hiệu quả của thị trường tài chính. Với sự trợ giúp của các hợp đồng chứng khoán phái sinh quốc tế, người ta có thể nhân rộng phần hoàn vốn của tài sản.

Nhược điểm của chứng khoán phái sinh

Rủi ro cao

Các công cụ phái sinh có thể biến động mạnh và có thể bị thua lỗ đáng kể.  Thậm chí bạn còn dễ gặp tình huống chứng khoán phái sinh lừa đảo.

Đầu cơ theo định hướng

Phái sinh không thể đoán trước và phụ thuộc nhiều vào các suy đoán. Công cụ đầu cơ này có thể mang lại tổn thất lớn nếu đầu cơ không hợp lý và hiểu chứng khoán phái sinh quốc tế lừa đảo hay không.

Bài viết hi vọng sẽ mang đến cho nhà giao dịch những thông tin đầy đủ nhất để xác định chứng khoán phái sinh nghĩa là gì và có chiến lược gioa dịch tốt nhất.