Giải mã chỉ báo ROC là gì? Hướng dẫn sử dụng chi tiết

Chỉ báo ROC là một trong những chỉ báo được nhiều nhà đầu tư sử dụng thường xuyên trong quá trình giao dịch trên thị trường của mình. Bởi chỉ số này không chỉ giúp cho các trader nhận biết được phần trăm thay đổi của mức giá mà còn xác định được dấu hiệu khi rơi vào vùng quá mua hay quá bán. Nhờ vậy, mà giúp nhà đầu tư rất nhiều trong việc thực hiện phân tích, đưa ra quyết định giao dịch, nhằm giảm thiểu rủi ro đầu tư. Vậy, chỉ số ROC là gì? Công thức tính ROC và cách sử dụng ra sao. Bo.com.vn sẽ chia sẻ với bạn qua bài viết dưới đây

Chỉ báo ROC là gì

Chỉ báo ROC (The Rate of Change) có nghĩa là chỉ báo tốc độ thay đổi, hay gọi đơn giản là Momentum. Chỉ báo này dùng để đo lường tốc độ biến động về giá của giai đoạn này sang giai đoạn kia. Ngoài ra ROC còn có thể tính bằng cách so sánh sự biến động của giá trong giai đoạn tính đó.

Để có thể phát huy được tất cả tính năng và hiệu quả của chỉ báo ROC trong việc giúp nhà đầu tư xác định được động lượng và các điều kiện khi nằm trong vùng quá mua hoặc quá bán, chỉ báo này nên được mô tả dưới dạng phần trăm.

Khi nhà đầu tư sử dụng chỉ báo này trên các biểu đồ để đánh giá, phân tích thì màn hình sẽ hiển thị ra hai dòng như sau:

• Dòng thứ nhất chính là Centreline, có nghĩa là lúc này đường tâm và đường thường sẽ là đường số 0
• Dòng thứ hai được xem là dòng tín hiệu, nhà đầu tư dựa vào đây để nhận định về những biến động giá của thị trường. Những đường này có 2 màu khác nhau, màu lên là Color Up, màu xuống là Color Down.

Công thức tính ROC

Chỉ báo ROC được tính dựa trên những cách thức mà giúp cho nhà đầu tư có thể nhìn nhận và đưa ra nhận xét được giá hiện tại đã và đang biến đổi ra sao trên thị trường so với khoảng thời gian được xác định từ trước. Hiểu một cách đơn giản, đây chính là tỷ lệ phần trăm sự biến đổi của giá ở hiện tại so với mức giá N ở giai đoạn trước đó.

Công thức tính chỉ báo ROC là: 

ROC = [( mức giá đóng cửa – mức giá đóng cửa của n chu kỳ ở giai đoạn trước đó) / ( mức giá đóng cửa của n chu kỳ giai đoạn trước đó)] x 100

Hướng dẫn sử dụng chỉ báo ROC

Xác định xu hướng

Chỉ báo ROC là dùng để đo lường về tỷ lệ phần trăm sự biến động về giá trên thị trường trong một khoảng thời gian được xác định. Do đó, khi giá có xu hướng tăng lên thì chỉ báo này sẽ có giá trị là số dương, ngược lại khi giá có xu hướng giảm thì chỉ báo sẽ có giá trị là số âm

Xu hướng được xem là đang tăng nếu chỉ báo này nằm ở phía trên mức 0 và sẽ là giảm nếu như chỉ báo nằm dưới mức 0. Để hiểu rõ hơn chúng ta đi phân tích 4 chỉ báo ROC với chu kỳ lần lượt là 250 ngày, 125 ngày, 63 ngày và 21 ngày trên biểu đồ IBM của hình dưới đây.

Những con số chu kỳ đánh giá có ý nghĩa là như sau: Trong một năm sẽ có khoảng 250 ngày giao dịch, nửa năm có khoảng 125 ngày, trong 1 quý có 63 ngày giao dịch và 1 tháng là 21 ngày. Như vậy, 4 chỉ báo ROC kia thể hiện cho phần trăm sự thay đổi giá sau khoảng thời gian là 1 năm, 6 tháng, 1 quý và 1 tháng.

Ta thấy rằng, về cơ bản thì xu hướng dài hạn sẽ là tăng khi mà cả chỉ báo ROC 250 và ROC 125 đều ở vị trí nằm phía trên mức 0. Với nhận định này, ta sẽ xác định được 3 đường xu hướng khác nhau như sau:

Xu hướng đầu tiên (xem từ trái qua phải) cho đến 9/2008 sẽ là mức tăng khi mà chỉ số ROC 250 và ROC 125 đều cắt xuống dưới mức 0. Vào tháng 9/2009, chỉ báo ROC đã cắt lên trên mức 0 và cho thấy dấu hiệu của xu hướng tăng trong dài hạn.

Tuy nhiên, không lâu sau đó, khi mà giá bước vào giai đoạn tích lũy thì ROC 125 và ROC 63 đã có sự dao động gần với mức 0 sau nhiều tháng ở vị trí vùng dương. Đây có thể là một tín hiệu cảnh báo cho việc sắp có sự đảo chiều xảy ra. Nếu như giá có sự phá vỡ vùng tích lũy của 6 tháng qua và chỉ báo ROC 250 ở dưới mức 0 thì cho thấy có thể thị trường sẽ bắt đầu rơi vào xu hướng giảm.

Các xác định dấu hiệu quá mua / quá bán

Mặc dù chỉ báo ROC không chỉ ra được vùng quá mua/quá bán một cách quá rõ ràng, nhưng có nhiều nhà đầu tư sử dụng chỉ báo này để tìm kiếm những vùng cực đại khiến giá có thể đảo chiều. Để hiểu rõ hơn ta sẽ đi phân tích chi tiết vấn đề này dựa trên biểu đồ Aetna dưới đây.

Những đỉnh đáy cao dần lên giúp cho nhận định về xu hướng chính tăng thêm phần chắc chắn. Vì vậy, dấu hiệu quá bán được chỉ báo ROC đưa ra sẽ là một cơ hội tiềm năng hấp dẫn để những nhà đầu tư đi theo xu hướng tăng. Nhìn vào biểu đồ ra thấy đấy tháng 5, tháng 6/2009 và mức -10% được dùng để làm ngưỡng quá bán. Từ đó ta thấy được 2 tín hiệu đảo chiều đầy tiềm năng lần lượt vào 10/2009 và đầu 2/2010 khi mà ROC ở vị trí cắt xuống dưới mức -10%. 

Phân tích biểu đồ MSFT dưới đây ta thấy được một số tín hiệu cho việc quá mua (trục màu đỏ) từ ROC 20 đang trong xu hướng giảm và đã tồn tại từ 11/2007. Dựa vào đỉnh của cuối tháng 12/2007, mức +10% được dùng làm ngưỡng quá mua.

Ngoài ra, ta cũng thấy được tín hiệu của quá mua tiếp theo được xuất hiện vào cuối 4/2008 và được củng cố khi mà giá đang có sự phá vỡ đường xu hướng tăng (màu xanh lam). Tín hiệu cuối cùng ta ghi nhận được là sẽ vào đầu tháng 8 và nó được củng cố khi mà giá có sự phá vỡ hỗ trợ (màu xanh lục) vào thời gian giữa tháng 9.

Theo biểu đồ ANF, ta thấy giá đi ngang từ 10/2006 – 2/2008. Với ngưỡng quá mua +10% (Trục dọc xanh lục) và quá bán -10% (trục dọc đỏ) của chỉ báo ROC 20 cho thấy sự báo hiệu đổi chiều khá tốt. Nhưng việc xác định thời điểm đảo chiều và những tín hiệu củng cố trong thực tế thường khó hơn do tính biến động của thị trường. Do vậy, các nhà đầu tư có thể khắc phục điều này bằng cách thay vì sử dụng biểu đồ giá thì sẽ thay vào đó là sử dụng đường trung bình động hàm mũ. 

Giá ANF sẽ được thay thế bằng đường EMA 10 (có màu đen), đường MA 20 ngày sẽ thay bằng đường MA 30 ngày và chỉ báo ROC 20 ngày sẽ được làm mượt với đường SMA 5 ngày. Phân tích biểu đồ dưới ta có thể thấy được rằng đường SMA 5 ngày đã tạo ra ít tín hiệu quá mua/quá bán hơn so với chỉ báo ROC thông thường, mặc dù kết quả vẫn còn có độ nhiễu.

Các mũi tên màu xanh lục và màu đỏ có tác dụng đánh dấu cho những điểm đường EMA 10 ngày cắt lên đường EMA 30 (củng cố cho tín hiệu quá mua) và đường EMA 10 cắt xuống đường EMA 30 (củng cố cho tín hiệu quá bán) với rất ít hoặc không có tín hiệu sai.

Lời kết

Chỉ báo ROC đo lường sự biến động về giá giữa các thời kỳ và không bị giới hạn bởi những vùng quá mua/ quá bán cụ thể. Tỷ lệ thay đổi tăng sẽ phản ánh cho việc giá tăng và ngược lại. Việc xác định các ngưỡng này sẽ phụ thuộc vào những dữ liệu trước đó cũng như mức biến động của sản phẩm. Với những sản phẩm có sự biến động mạnh các nhà đầu tư có thể sử dụng mức +15% và -15%, ngược lại với sản phẩm biến động ít nhà đầu tư hoàn toàn có thể áp dụng mức +5% và -5%.

Chỉ số này là một trong những chỉ số mà nhà đầu tư cần nên biết và hiểu rõ khi tham gia vào thị trường đầu tư. Mong rằng, qua bài viết trên sẽ giúp nhà đầu tư hiểu hơn về chỉ số này và áp dụng được nó một cách hiệu quả.