Trước nguy cơ khủng hoảng kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra, Châu Âu đã từng bước khôi phục và giữ vững sức mạnh kinh tế nhờ vào sự kí kết Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Đây là cột mốc quan trọng, đánh dấu sự tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế giữa hai quốc gia.

Hiệp định EVFTA cho rằng ích lợi kinh tế luôn phải song hành với yêu cầu đảm bảo quyền lao động, các vấn đề về môi trường phải luôn được đảm bảo. Các Thỏa thuận Paris về khí hậu, qua những điều khoản pháp lý và hướng tới sức mạnh kinh tế bền vững.

Tác động thương mại từ EVFTA

Trang moderndiplomacy.eu ngày 3/8 đã cho công bố bài viết với nội dung cho biết hàng hóa xuất khẩu từ EU sang Việt Nam sẽ được đánh thuế ở mức thấp hơn. Công bố này sẽ bắt đầu có hiệu lực chính thức kể từ ngày 1/8. Đây là sự tác động khá mạnh mẽ sau Hiệp định Thương mại Tự Do EU-Việt Nam (EVFTA) chính thức có hiệu lực, loại bỏ thuế đối với 99% với mọi hàng hóa giao dịch đôi bên.

Bài công bố này cho hay hoạt động kinh doanh ở Việt Nam cũng sẽ dễ dàng tìm được hướng đi mới trên thị trường quốc tế cũng như phát triển mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp châu Âu. Giờ đây, các công ty châu Âu có thể đầu tư và đấu thầu những hợp đồng đầu tư công với cơ hội ngang bằng trước những đối thủ thuộc quốc gia sở tại.

Đối với EVFTA, lợi ích về kinh tế sẽ đi đôi với việc đảm bảo quyền lao động, bảo vệ môi trường và Thỏa thuận Paris về khí hậu. Thông qua các điều khoản đã được phê chuẩn, ràng buộc về mặt pháp lý và hướng tới sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế toàn cầu.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu – bà Ursula von der Leyen nhận định rằng nền kinh tế châu Âu hiện tại đang rất cần những cơ hội này để khôi phục sức mạnh kinh tế của quốc gia này. Sau những gì xảy ra trong cuộc khủng hoảng nghiêm trọng do đại dịch COVID-19 gây ra Châu Âu nhận thấy mình cần có những động thái để ngăn chặn khủng hoảng kinh tế có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào.

Theo bà, các hiệp ước thương mại, như hiệp định vừa có hiệu lực với Việt Nam, đây chính là cơ hội cho doanh nghiệp châu Âu tiếp cận thị trường Việt Nam, tạo công ăn việc làm người dân. Bà Von Der Leyen đã tin tưởng rằng “Những thỏa thuận đó sẽ trở thành cơ hội góp phần tạo nên những yếu tố để Việt Nam xây dựng một nền kinh tế phát triển bền vững.”

Về phần mình, Ủy viên thương mại EU Phil Hogan đã đánh giá rằng Việt Nam hiện đang là một phần cốt yếu của “câu lạc bộ” gồm 77 quốc gia đã tham gia giao thương với EU theo các điều kiện song phương. EVFTA giúp nâng cao sức mạnh hợp tác kinh tế của EU với khu vực năng động ở Đông Nam Á và có cơ hội phát triển kinh tế trong việc góp phần cho sự khôi phục sau cuộc khủng hoảng do đại dịch COVID-19 gây ra tại thời điểm đầu năm 2020.

Xem thêm:

Hiệp định EVFTA tác động mạnh mẽ đến sự phát triển thương mại Việt Nam

Không những thế, hiệp định đã chứng minh các chính sách thương mại có sức mạnh như thế nào đối với tình trạng kinh tế hiện nay. Theo ông, Việt Nam đã quyết tâm rất nhiều để cải thiện hồ sơ quyền lao động sau cuộc đàm phán thương mại song phương giữa hai quốc gia này.

EVFTA là hiệp định đàm phán thương mại toàn diện nhất mà EU đã ký kết với một quốc gia đang tăng trưởng. Hiệp định cũng đã tính đến nhu cầu phát triển của Việt Nam thông các qua giai đoạn kinh tế trong vòng 10 năm để loại bỏ thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ EU.

Nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ yếu đến từ EU, như dược phẩm, hóa chất hoặc máy móc sẽ được miễn thuế khi EVFTA được công bố có hiệu lực. Mặt hàng thực phẩm nông nghiệp như thịt bò hoặc dầu ôliu sẽ không bị đánh thuế trong vòng 3 năm, trong khi các mặt hàng thực phẩm sữa, trái cây và rau quả tối đa là 5 năm.

Quy định và thể chế

Những quy định về an toàn vệ sinh và kiểm dịch thực vật sẽ cho phép cải thiện khả năng tiếp cận thị trường đối với những doanh nghiệp của EU thông qua thủ tục kiểm định minh bạch và nhanh chóng hơn.

EVFTA cũng có các quy định cụ thể để khắc phục các khó khăn về mặt pháp lý đối với xuất khẩu xe hơi của EU. Cam kết về bảo hộ chỉ dẫn địa lý tự động cho 169 sản phẩm thực phẩm và thức uống truyền thống của châu Âu, như phô-mai Roquefort, rượu vang Porto và Jerez, rượu vang Ireland hoặc Prosciutto di Parma.

Ngoài ra, EVFTA đã nhấn mạnh cam kết của đôi bên đối với môi trường và những đặc quyền xã hội. Đề ra những tiêu chuẩn về bảo hộ lao động, các chính sách bảo vệ môi trường và khách hàng.

Để thúc đẩy thương mại hoặc kích thích đầu tư, EVFTA phải đảm bảo rằng những tổ chức không cạnh tranh với nhau để giảm mức giá bằng cách thức trả lương thấp nhất hoặc khiến cho người lao động làm việc trong điều kiện tồi tệ, không đảm bảo an toàn.

Theo thỏa thuận, hai bên đã cam kết phê chuẩn và thực hiện 8 Công ước cơ bản của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO); tôn trọng, thúc đẩy và thực hiện hiệu quả những nguyên tắc của ILO liên quan tới quyền lao động; thực hiện thỏa thuận Paris về khí hậu, cũng như những thỏa thuận môi trường quốc tế khác; ủng hộ việc bảo tồn và chăm sóc động vật hoang dã, đa dạng sinh học, lâm nghiệp và thủy hải sản…

Việt Nam đã đạt được những cam kết đặt ra trước đó bằng cách phê chuẩn Công ước ILO 98 về thương lượng tập thể hồi tháng 6/2019 và Công ước ILO 105 về những quy định lao động vào tháng 6/2020. Việt Nam cũng đã phê chuẩn Bộ luật lao động đã được sửa đổi vào tháng 11/2019 và xác nhận rằng sẽ thông qua một số Công ước cơ bản còn lại của ILO vào năm 2023.

Xem thêm:

Hiệp định EVFTA cũng đã liên kết về thể chế và pháp lý với thỏa thuận hợp tác giữa hai Đối tác EU-Việt Nam, cho phép hành động thích hợp trong trường hợp vi phạm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền con người.

Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của EU trong khối ASEAN, đứng sau Singapore, với kim ngạch thương mại trị giá 45,5 tỷ euro trong năm 2019 và thương mại dịch vụ chiếm khoảng 4 tỷ euro vào năm 2018.

Những mặt hàng xuất khẩu chính của EU sang Việt Nam đa phần là các sản phẩm thuộc nhóm hàng hóa công nghệ cao như máy móc và linh kiện điện tử, phi cơ và các mặt hàng dược phẩm. Những mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang EU là sản phẩm gia công điện tử, giày dép, dệt may và quần áo, cũng như hàng hóa thực phẩm: cà phê, gạo, hải sản và đồ dùng nội thất.

EVFTA là hiệp định thương mại tự do thứ hai EU đã tiến hành ký kết với một quốc gia thuộc thành viên khối ASEAN, sau khi tiến hành thỏa thuận với Singapore. EVFTA là cột mốc đóng vai trò khá quan trọng trong mối quan hệ giữa EU với châu Á, cùng với những thỏa thuận với Nhật Bản và Hàn Quốc.